U kunt octrooi aanvragen voor uitvindingen op alle gebieden van de technologie. In de wereld van de octrooien is de technologie grofweg ingedeeld in de gebieden werktuigbouwkunde, elektrotechniek, fysica, software en chemie. In deze column wil ik het graag hebben over het gebied van de chemie.
Veel octrooien op chemisch gebied zijn gericht op chemische producten zoals kunststoffen, medicijnen en pesticiden. Er zijn echter veel meer gebieden waar de chemie toegepast wordt en waar ook octrooi wordt aangevraagd. Ook in de biologie, tuinbouw, voedingsmiddelen, energie en de productie van allerlei materialen speelt chemie een grote rol. Voor veel toepassingsgebieden van chemie lijkt men niet te beseffen dat een nieuw huis-tuin-en-keukenproduct, maar ook een handige toepassing van voorradige middelen of stoffen tot een octrooi kan leiden. Ik zou dit graag illustreren aan de hand van een aantal voorbeelden uit de praktijk van de octrooiwereld.
Voedingsmiddelen
Veel octrooien worden aangevraagd op het gebied van voedingsmiddelen. Zo kan er octrooi worden aangevraagd op een voedselproduct of een bereidingswijze van een voedselproduct. In de octrooidatabase Espacenet van het Europees Octrooibureau, die gratis toegang biedt tot meer dan 70 miljoen octrooidocumenten wereldwijd, zijn tal van voorbeelden te vinden van dergelijke octrooien. U kunt hier titels vinden zoals: “Kruidenbaguette met verminderde calorische waarde” of “Werkwijze voor de bereiding van vruchtensap”.
Een recept voor een voedselproduct zou dus in principe octrooieerbaar kunnen zijn. Bij het aanvragen van octrooi is hierbij van essentieel belang dat hetgeen u uitgevonden of ontwikkeld heeft, geheim blijft tot de octrooiaanvraag ingediend is. Eén van de vereisten voor het verkrijgen van een octrooi is namelijk dat uw uitvinding vóór de indieningsdatum van de aanvraag nergens ter wereld openbaar bekend mag zijn.
Wanneer u dus de receptuur voor uw unieke recept voor gehaktballen zou willen octrooieren, dan is het zaak dat het recept altijd geheim gebleven is en bovendien niet al ergens bestaat. Ook het op de markt brengen van een product geldt als openbaarmaking. Ook mag de uitvinding niet voor de hand liggen, er moet namelijk wel sprake zijn van uitvinderswerkzaamheid om een octrooi te verkrijgen.
Anti-aanbaklaag
Voor een verder chemisch voorbeeld hoeven we niet eens zo ver uit de keuken te gaan. Neem bijvoorbeeld de anti-aanbaklaag. De eerste anti-aanbaklaag werd uitgevonden door Roy Plunkett. Het doel van zijn werkzaamheden was om nieuwe koelvloeistoffen voor koelkasten te ontwikkelen. Dat ging niet altijd even goed, en op een bepaald moment zat Plunkett met een vast wit materiaal. Het materiaal bleek teflon te zijn en uitstekend toepasbaar als anti-aanbaklaag in pannen. Verder bleek de stof ook geschikt als hitteschild voor raketten. Teflon wordt op allerlei manieren toegepast en ik ben het in diverse toepassingen tegengekomen in octrooidocumenten. Ook zijn er diverse octrooien verleend op verbeterde anti-aanbaklagen gebaseerd op andere stoffen en op verbeterde werkwijzen voor het maken van anti-aanbaklagen op bakblikken, pannen en dergelijke.
Het gebied van bedekkingslagen en coatings is sowieso een gebied dat zich innovatief profileert. Waterafstotende lagen op jassen, vuurbestendige verven voor op hout of een krasbestendige autolak zijn alle voorbeelden van toepassingen van chemische samenstellingen die met succes geoctrooieerd zijn.
Voorsprong
Verder kan het zijn dat uw product, zoals cement, isolatiemateriaal, verf, kunststof of welk materiaal dan ook, niet eens daadwerkelijk nieuw is, maar dat u het vervaardigt op een manier die slimmer en voordeliger is dan die van de concurrent. Door een dergelijke werkwijze te octrooieren en daarmee te voorkomen dat uw concurrent de techniek ook gebruikt, vergroot u de kans dat u de voorsprong op uw concurrent behoudt.
U ziet het, de mogelijkheden zijn bijna onbeperkt. Toch worden veel innovaties niet geoctrooieerd. Dit kan nare gevolgen hebben. Het is zaak om uw rechten goed vast te leggen en er voor te zorgen dat een ander niet de markt op kan met het door u ontwikkelde product of uw verbeterde technologie gebruikt om er zelf profijt van te hebben. Heeft u deze rechten niet vastgelegd, dan heeft u het nakijken wanneer een concurrent er met uw idee of product vandoor gaat. Om uw rechten goed vast te leggen, kunt u het best een octrooigemachtigde inschakelen. Octrooigemachtigden zijn zowel technisch als juridisch opgeleid en daardoor deskundig in het zo gunstig mogelijk beschrijven van uw uitvinding.