Groot-Brittannië heeft ervoor gekozen om de Europese unie te verlaten, de zogenaamde 'Brexit'. Welke gevolgen heeft deze 'Brexit' voor het Europese landschap van Intellectuele Eigendom, en belangrijker, voor het Unitair octrooisysteem dat volgens de verwachtingen halverwege 2017 in werking zou treden?
De 'Brexit' en het Europese octrooisysteem
Allereerst en misschien wel het belangrijkste: de 'Brexit' heeft geen invloed op het traditionele Europese octrooisysteem. Het Europese octrooiverdrag (EOV) heeft op dit moment 38 lidstaten, met zowel EU als niet-EU landen. Groot-Brittannië blijft een niet-EU lidstaat van het EOV. Een aanvrager van een Europees octrooi kan dus nog steeds Groot-Brittannië aanwijzen en het Europese octrooi in Groot-Brittannië van kracht maken na de 'Brexit'.
De 'Brexit' en het Unitair octrooisysteem
De consequenties van de 'Brexit' voor het Unitaire octrooisysteem is groter. Ontwikkelingen voor het Unitaire octrooisysteem, waarbinnen een Europese octrooi 'Unitair effect' kan hebben in meerdere EU lidstaten, gingen juist voorspoedig. De verlening van het eerste Unitaire octrooi werd halverwege 2017 verwacht. Echter, de lancering van het Unitaire octrooisysteem is afhankelijk van de ratificatie van de overeenkomst inzake het EOG, een overeenkomst die ziet op de oprichting van een eengemaakt octrooigerecht (het EOG of 'Unified Patent Court' (UPC)) dat uiteindelijk zal oordelen over geldigheid van en inbreuk op Unitaire octrooien. De ratificatie vorderde goed nadat 10 van de benodigde 13 EU lidstaten reeds hadden verklaard de overeenkomst te zullen ondertekenen. Helaas moet de ratificatie door de ten minste 13 EU lidstaten in ieder geval de top drie van landen met de meeste van kracht zijnde Europese octrooien bevatten. Op dit moment zijn die landen Frankrijk, Duitsland en Groot-Brittannië.
Hoewel Italië en Nederland de plaats van Groot-Brittannië als derde land met de meeste Europese octrooien zouden kunnen overnemen, kan één van de resterende lidstaten pas het derde land worden nadat Groot-Brittannië de EU daadwerkelijk heeft verlaten. En dat kan nog wel even duren, aangezien het naar verwachting tot 2020 kan duren voordat de onderhandelingen omtrent de 'Brexit' zijn afgerond. Sommige deskundigen suggereren dat Groot-Brittannië nog steeds binnen deze periode kan ratificeren, maar dat is zeer onwaarschijnlijk. Een dergelijke 'last-minute' ratificatie mist geloofwaardigheid en kan resulteren in de zeer onpraktische situatie dat een verleend Unitair octrooi slechts kort geldig is in Groot-Brittannië, waarna het recht in Groot-Brittannië via een overgangsregeling alsnog zal moeten worden omgezet in een nationaal recht.
Verdere vertraging kan worden verwacht omdat Groot-Brittannië een integrale rol heeft gespeeld in de voorbereiding van het Unitair octrooisysteem. Veel Britse vertegenwoordigers nemen deel aan diverse commissies, waaronder de voorbereidende commissie. Er zal op korte termijn naar vervanging gezocht moeten worden om aanzienlijke vertragingen te voorkomen. Bovendien is Groot-Brittannië een belangrijke jurisdictie geweest als het gaat om Intellectueel Eigendom. Het werd verwacht dat de zeer gespecialiseerde rechters zich zouden aanmelden voor de positie van rechter bij het eengemaakt octrooigerecht. De werving van rechter is echter alleen open voor EU lidstaten, waardoor een belangrijke bron van rechters met hoge kwaliteit is weggevallen.
Een unitair octrooi zonder unitair effect in Groot-Brittannië kan minder aantrekkelijk zijn voor octrooihouders, die over het algemeen ook territoriale dekking willen voor Groot-Brittannië. Hoewel octrooirechten in veel EU lidstaten nog steeds centraal kunnen worden verkregen via het Unitair octrooisysteem, zal Groot-Brittannië nu afzonderlijk van kracht gemaakt moeten worden via het traditionele Europese octrooisysteem. Dit is vanzelfsprekend duurder dan alleen het hebben van een Unitair octrooi.
De 'Brexit' en Europese uniemerken (EUTM) en geregistreerde gemeenschapsmodellen (RCD)
Voor merken en modellen was reeds een EU dekking. Veel houders van rechten hebben veel geïnvesteerd in de registratie van merken in de EU, voorheen bekend als gemeenschapsmerk en recent hernoemd naar Europees uniemerk. Welke gevolgen heeft de 'Brexit' voor deze merken en modellen?
Aanvragers voor nieuwe merk- en modellenregistraties zullen rekening moeten houden met een nationale registratie in Groot-Brittannië als onderdeel van hun registratiestrategie, aanvullend op het Europese uniemerk. Dit nationale recht zal onderhevig zijn aan nationale beoordeling op afwijzingsgronden, welke kunnen afwijken van de EU. Het registreren en behandelen van deze nationale registraties in Groot-Brittannië als aanvulling op het Europese uniemerk zal vanzelfsprekend duurder zijn dan alleen het indienen van een enkel Europees uniemerk met effect in Groot-Brittannië.
Voor bestaande merken en modellen wordt het nog ingewikkelder: hoewel de Europese regeling voor gemeenschapsmerken rekening houdt met uitbreiding van de Europese unie, is er niet geanticipeerd op het vertrek van een EU staat uit de Europese unie. Tenzij er een overgangsregeling wordt geïmplementeerd zullen de bestaande EU merken en geregistreerde gemeenschapsmodellen hun effect in Groot-Brittannië verliezen.
Naar alle waarschijnlijkheid zal Groot-Brittannië in de komende jaren een overeenkomst met de EU uitonderhandelen om het omzetten van bestaande EU merken en geregistreerde gemeenschapsmodellen naar nationale rechten in Groot-Brittannië te regelen.
De 'Brexit' en Nederland
De 'Brexit' kan ook kansen bieden voor Nederland. Het eengemaakt octrooigerecht zou haar centrale zetel krijgen in Parijs, met divisies in München en Londen. Nu Groot-Brittannië de EU verlaat, zal de Londense divisie verplaatst moeten worden. Italië en Nederland zijn, als opvolgers van Groot-Brittannië met de meeste van kracht zijnde Europese octrooien, de meeste waarschijnlijke kandidaten. Historisch gezien is Den Haag altijd sterk geweest in Intellectueel Eigendom, met onder andere een belangrijke divisie van het Europees octrooibureau. Er wordt een lobby verwacht om de zetel in Londen naar Den Haag te krijgen.
Wat nu?
Met de realiteit van de 'Brexit' nu net een dag oud, zijn de uiteindelijke implicaties van het vertrek van Groot-Brittannië uit de Europese unie nog niet volstrekt duidelijk. Vriesendorp & Gaade zal de ontwikkelingen aandachtig volgen en u regelmatig op de hoogte brengen van de laatste ontwikkelingen. Als u vragen of zorgen heeft met betrekking tot uw Intellectuele Eigendomsstrategie die u wilt bespreken in relatie tot de 'Brexit', aarzel dan niet om contact met ons op te nemen. Onze octrooi- en merkengemachtigden staan voor u klaar.
Voor meer informatie over het Unitair octrooi, zie ons dossier.